استفاده از سیستمهای هشدار و اطفای حریق در ساختمانها و مراکز شهری و غیر شهری از مهمترین موارد ایمنی محسوب میشود. در همین راستا استفاده از تجهیزات مورد اطمینان و کاربردی بسیار اهمیت دارد. بوستر پمپ آتش نشانی از دسته ی همین تجهیزات محسوب میگردد.
بوستر در معنای کلی به معنی ” تقویت کننده ” میباشد. در حقیقت با استفاده از بوستر در پمپهای آتشنشانی ، فشار بالای آب جهت سیستم یا شبکه ی اطفای حریق تامین میشود. بوستر پمپ شامل یک یا چند الکترو پمپ است که بصورت موازی به یکدیگر متصل شده اند. آنها توسط یک تابلو فرمان هوشمند به صورت جداگانه کنترل می شوند. این سیستم با هدف یکنواخت و ثابت نگه داشتن فشار آب مصرفی در یک دبی جریانی معین و بدون محدودیت در میزان مصرف آب ساخته میشود. بدین صورت نوسان فشار حاصل از تغییر مصرف در سیستم کنترل شده و از بین میرود. این کار با کنترل دور الکترو موتور ها و همچنین ترتیب ورود هر پمپ به مدار آب رسانی انجام میشود.
از این دستگاه در سیستمهای هشدار و اطفای آتش در ساختمانها و مجتمع های مسکونی ، مراکز، ساختمانها و ادارات شخصی و دولتی ، مکانهای تفریحی و ورزشی ، کارگاهها و کارخانجات و انبارها، پارکینگهای شخصی و عمومی و … میتوان بهره گرفت.
اساس بوستر پمپ آتش نشانی
اصول کار بوستر پمپ های آتش نشانی را میتوان در سه آیتم زیر بیان کرد. ویژگی های این سه مورد، به تعریف منحنی مشخصه بوستر پمپ برای بوستر پمپ آتش نشانی خاص کمک می کنند.
• انتظار می رود که بوستر ها فشاری معادل ۱۴۰-۱۲۰ درصد نامی خود را ، در شرایط نرخ جریان صفر، ایجاد نمایند.
• بیشترین نرخ جریان مورد انتظار از یک بوستر پمپ آتش نشانی، نرخ جریانی معادل ۱۵۰ درصد نرخ جریان نامی در فشاری معادل ۶۵ درصد فشار نامی است.
• نقطه نامی دستگاه، فشار و جریان معادل ۱۰۰ درصد فشار و جریان نامی را بوجود می آورد.
انواع بوستر پمپ آتشنشانی
بوستر پمپ آتشنشانی را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد: ساده و دارای الكتروپمـپ پیشرو (جوکی دار). در نوع ساده از دو یا چند الكتروپمپ اصلی با مشخصات يكسان ساخته می شوند.
در حالت دیگر از یک الكتروپمپ پیشرو (جاكی پمپ) و يك يا چند الكتـروپمپ اصلی استفاده می شود . ظرفیت الكتروپمپ پیشرو کمتر از الكتروپمپ های اصلی است ولی فشار آن با فشار الكتروپمپ های اصلی برابر است.
بوستر پمپ اتشنشانی
اطفاء حریق ساختمان یکی از مهمترین موارد در مبحث ایمنی ساختمان است. لذا طراحی سیستم اطفا حریق و انتخاب سیستم تامین آب با دبی و فشار لازم از اهمیت بسزایی برخوردار است. تامین آب سیستم اطفاء حریق توسط بوستر پمپ های آتش نشانی صورت می گیرد.
در کشور ما تولید کنندگان غالبا بوسترپمپ های آتش نشانی را در همان قالب بوستر پمپ های آبرسانی می سازند و متاسفانه بین این دو اختلاف زیادی قائل نمی شوند. حال آنکه پوستر پمپ آتش نشانی کاملا متفاوت بوده و از استانداردهای زیادی برای آن وجود دارد.
در زیر به اهم این تفاوت ها اشاره می کنیم.
1. یک بوستر پمپ آتش نشانی حتما باید سه جز زیر را داشته باشد:
• یک الکتروپمپ
• یک موتور دیزل
• یک جوکی پمپ
2. در بوستر پمپهای آتش نشانی به ازای هر پمپ یک تابلو برق مجزا باید وجود داشته باشد. در اینجا ما برای الکتروپمپ موتور دیزل و جوکی پمپ یک تابلو برق جداگانه داریم و همانند بوستر پمپ آبرسانی نیست که بطور مثال اگر سه پمپ داشته باشیم تنها یک تابلو برق وظیفه ی کنترل سیستم بوسترپمپ را بعهده دارد.
3. در بوستر پمپ آتش نشانی در بخش مکش ، کلکتوری وجود ندارد.
4. در اینجا برای هر پمپ دو عدد سوئیچ فشار وجود دارد که یکی از سوئیچ ها به عنوان رزو و استندبای قرار دارد.
5. در زیر پرشر سوئیچ یک شیر تست وجود دارد که در صورت باز کردن این شیر پمپ ها استارت می کنند.
6. بعلت اینکه بوستر پمپ آتش نشانی برای مدت طولانی خاموش است و صرفا در موقع حریق استارت می شود برای همین باید برای هر پمپ دو پرشر سوئیچ داشته باشیم که در صورت عمل نکردن یکی، دیگری وارد شود. همچنین بوستر پمپ آتش نشانی باید بصورت دوره ای تست شود و از نظر عملکردی نیز تضمین شود و تعبیه شیر تست به همین خاطر است.
7. در بوسترپمپ آتش نشانی هریک از پمپ ها یک منبع دیافراگمی جداگانه بر روی خط دهش خود دارند.
پمپ جوکی
در ظرفیت های بالا ، بوستر پمپ آتش نشانی به جهت جلوگیری از عملکرد الکتروپمپهای بزرگتر برای جبران و تامین فشار اعم از مصارف جزئی و نشتی از الکتروپمپهای کوچکتر با ظرفیت دبی 5 تا 10 درصد دبی الکتروپمپ های اصلی وفشار پرتاب آبی برابر با هد الکتروپمپ های اصلی باشد. الکتروپمپ جوکی بطور موازی با الکتروپمپ های اصلی دو بوستر پمپ بصورت موازی نصب می گردد و از کلکتور مشترک استفاده می کنند.
فشار حد بالای تنظیمی جهت عملکرد الکتروپمپ جوکی برای جلوگیری از عملکرد الکتروپمپ های اصلی حدودا ۱/۳ بار یا ۵ psi بالا تر از فشار استارت الکتروپمپهای اصلی تنظیم می شود و اگر در سیستم آتش نشانی اتفاقی رخ داده باشد که نیاز به عملکرد الکتروپمپ های اصلی باشد فشار سیستم تا حد زیادی افت پیدا می کند الکتروپمپ های اصلی روشن می شوند. در این حالت الکترو پمپ جوکی خاموش خواهد شد. بطور دقیق طبق استاندارد NFPA24 سال 1995 مقدار دبی الکتروپمپ جوکی به ازای هر 100 نقطه اتصال در کل سیستم ۰/۵ گالن در ساعت می باشد. دیفرنشیال پمپ جوکی بوستر پمپ باید بر اساس۰/۶۸ بار تنظیم شود.(10psi)
شیر آلات
شیرآلات بکار رفته در بوستر پمپ آتش نشانی تا سایز ۲ اینچ از نوع برنجی با اتصال دنده ای و از سایز “۲ به بالا در صورت درخواست از نوع چدنی با اتصال فلنچی انتخاب می گردند. نصب شیرآلات تا سایز ۴ اینچ نیز از نوع دنده ای برنجی امکان پذیر است. فشار کاری تمامی اتصالات بکار رفته بوستر پمپ آتش نشانی ۱/۵ برابر حداکثر فشار الکتروپمپ های دستگاه می باشد. شیرهای یکطرفه در بوستر پمپ ها به جهت جلوگیری از حرکت سیال در خلاف مسیر رانش پمپ در نظر گرفته شده است.
هنگامی که الکتروپمپ ها خاموش هستند فشار آب موجود در شبکه لوله کشی و فشار منبع تحت فشار بروی کلکتور خروجی پمپ ها اعمال می گردد که اگر شیرهای یکطرفه وجودنداشته باشد آب مجموعه کاملا به سمت منبع تغذیه هدایت می شود. می توان گفت در سیستم الکتروپمپ های پارالل مانند بوستر پمپ ها هنگامی که تعدادی از پمپها کار نمی کنند برای جلوگیری از برگشت آب از مسیر پمپ های دیگر که خاموش هستند می بایست در خروجی هر پمپ از شیرهای یکطرفه استفاده نمود تا آبی که پمپ شده مجددا به کلکتور مکش باز نگردد. در بوستر پمپ آتش نشانی صافی ها با توجه به سایز می توانند از نوع چدنی با اتصال فلنچی و یا برنجی با اتصال رزوه ای باشد.
می توان صافی را به صورت مجزا در ورودی هر پمپ نصب کرد و یا می توان بصورت مرکزی روی لوله کلکتور اصلی نصب کرد که با توجه به فشار و دبی بالا و به تبع آن سرعت بالای سیال در بوستر پمپ آتش نشانی بهتر است که در مسیر اصلی کلکتور نصب شود. در مسیر آب ورودی به کلکتور بوستر پمپ آتش نشانی باید شیر قطع و وصل و سه راه صافی متناسب با ابعاد کلکتور در نظر گرفت.
کلکتور
کلکتورهای بکار رفته در بوستر پمپ آتش نشانی از نوع فولادی مانسمان فشارقوی بدون درز سیاه انتخاب می شود در نهایت با پوشش ضد زنگ و رنگ قرمز پوشش داده می شود. روی کلکتور خروجی هر دستگاه بوستر پمپ آتش نشانی محل نصب متعلقات کنترلی به ازای هر پمپ یکدستگاه پرشر سوییچ ،مانومتر فشار ، محل نصب شیر تست،محل نصب شیر تخلیه ، اتصال منبع تحت فشار در نظر گرفته میشود.
لرزه گیر
لرزه گیرهای بوستر پمپ آتش نشانی به جهت جلوگیری از وارد آمدن لرزش ها و ارتعاشات به شبکه لوله کشی در محل اتصال کلکتور بوستر پمپ به سیستم اطفاء حریق نصب می گردد و معمولا از برند ارتعاشات صنعتی ایران از نوع زرد با تحمل فشار 10 بار و دمای 60 درجه و یا نوع آبی با تحمل فشار 16 بار و دمای 60 درجه سانتی گراد استفاده می گردد. این لرزه گیرها از نوع مهاردار با اتصالات فلنچی هستند. درصورت درخواست میتوان لرزه گیر هارا روی هر خط در ورودی و خروجی پمپ ها نصب کرد.
مانومتر
مانومتر بوستر پمپ آتش نشانی از برندهای معتبر در انواع خشک یا روغنی با صفحه ۱۰ سانتیمتری بنا به درخواست مشتریان محترم انتخاب می شود. محدوده فشار تنظیمی مانومتر بوستر پمپ آتش نشانی با توجه به فشار کاری پمپ ها انتخاب میگردد لذا در صورت مرتفع بودن سازه و استفاده از زون بندی طبقاتی پس از شیر تنظیم فشار هر زون باید یک مانومتر نصب گردد.
پرشر سوییچ
پرشر سوییچ های بوستر پمپ آتش نشانی طبق فشار کاری بوستر پمپ و تعداد الکترو پمپ ها در محلی روی کلکتور خروجی با استفاده از تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود شوک به پرشر سوییچ نصب میشود.
فشار تنظیمی پرشر سوییچ ها
راه اندازی پمپ های اصلی با فشار ۸۰ درصد سیستم
راه اندازی پمپ رزرو با فشار ۶۰ درصد سیستم
راه اندازی جوکی پمپ با فشار ۹۰ درصد سیستم و فشار استاپ ۱۱۰ درصد سیستم
سیستم کنترل بوستر پمپ آتش نشانی
سیستم کنترل بوستر پمپ آتش نشانی از نوع دور ثابت و با استفاده از کنترل کننده های اتومات دارای سیستم PLC و یا بردهای هوشمند بوستر پمپ آتش نشانی با قابلیت change over که طبق زمان کارکرد و الکتروپمپهای جابجایی آن ها را انجام می دهد. طراحی تابلوهای برق بوستر پمپ آتش نشانی از مدل های ساده پیروی می کند که با توجه به میزان فشار تنظیم شده پرشر نصب شده روی کلکتور خروجی به پمپها دستور کاری می دهند.